47 - Nnu spaccamuntagne

A gne paìse se troa sempre nnu ffànfaru spaccamuntagne, nnu ballunista ci se uanta ca iδδu ete lu cchiù' curaggiosu de tutti, ca iδδu nu time nienti e nisciùnu, ca iδδu nu llu mpressiona nemmancu lu tiàulu - Gèsu, spùndalu! - cu lle corne pezzute e cu lli pieti te crapa.

Nna sira te nnu sàbbatu, dopu ci aìanu fattu lu giru te le putèi de mieru sçiucandu a patrunu e a suttapatrunu "fenca sai fare", lu Foffu..., filu lu Foffu Senzaquiδδa..., ma lu Foffu Capitetrozza, lu fìgghiu te la Ngicca Cutrubbiera, ncignàu cu ddica a lli amici ca iδδu nu tenìa paura te le stulare, nu tenìa paura mancu te le ànime de li muerti e menu te menu de le malùmbrie.

Allora lu Rusàriu Malecarne, ca era nnu veru pruticulu cementatore, lu stuzzecàu:

«Foffu, cce tte scummietti ca nu sinti capace cu bai allu campusantu, sulu, moi, te notte?».

«Scummettu nnu carrinu d'argentu contru cìnque carrini uèsci ca ièu au moi, sulu, allu campusantu; e pe proa nchiuòu nnu centrune subbra allu chiancune te la tomba de Papa Titta».

Era iernu cupu, lu celu stìa nnulatu e mputrunutu, l'ària mmulenuta e iazzata; te mera a Frìcule teràa nna tramuntana ca te tagghiàa la facce e te facìa strozzulare li tienti. Lu Foffu Capitetrozza se mbrigghiàu ntru lla mantellina e, nnu picca rebbattendu… suttarazzu a Santu Martinu, se ncammenàu sulla strata de lu campusantu.

Li cumpagni, spetta e spetta... A nn'ura te notte, istu ca lu Foffu ncora nun aìa turnatu te lu campusantu, suspettandu ca l'amicu l'ìa pigghiati pe fessa e se nde l'ìa felata a ccasa, se ccòsera puru iδδi cu Santu Martinu, gnetunu a ccasa soa.

A llu llucesciutu te la tumìneca, mèsciu Arturu, lu remitu de lu campusantu, chiantatu a ncaδδu a llu ciucciarieδδu inne a llu paìse e disse allu sìndecu e all'arciprèite ca ìa truàtu lu pôru Foffu Capitetrozza stisu ntustulutu subbra a llu chiancune te la tomba de Papa Titta.

Quandu sçèra cu nde lu pìgghianu, lu Ronzu Parasassi, lu capu de li precamuerti, se ccurgìu ca la mantellina te lu muertu stìa nchiuàta alla chianca te petra.

E tutti capèra comu aìa sçiutu lu fattu. Certu lu Foffu, dopu ci aìa chiantatu lu centrune, allu scuru te notte, a mmienžu alle umbrie te le tombe, sçìu cu sse nde àusa e se ntise terare lu pizzu te la mantellina, e, cretènduse ca ìa stata nn'ànima ci l'ìa teratu e ntartenutu, se pigghiàu tantu tterrore ca, mmara a iδδu e iata a nui, ni inne pàntecu, lu core se fermàu e morse de corpu.

Cinca canuscìa buenu lu Foffu te la Ngicca Cutrubbiera nu se nde fice mutu iabbu né muta maraègghia te sta spaccime de morte; centenare te fiate l'ìanu sentutu dire ca iδδu ìa natu spurtunatu, ca la spentura soa era rande quantu alla cùbbula te lu pescupatu; tante fiate l'ìanu ntisu dire:

E cunsìtera nnu picca: lu maru testinu nu llu ccumpagnàu cu spera ntra llu liettu sou, ma quasi lu strasçenàu cu ba' mmuèra subbra a nna fridda tomba te campusantu.